Mỗi bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ và trưng bày di sản mà còn là một “biểu tượng sống” của lịch sử và văn hoá. Trong đó, logo đóng vai trò như dấu ấn nhận diện đặc trưng, thể hiện rõ nhất bản sắc, chức năng, giá trị và tầm nhìn của đơn vị.
Đối với Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam, logo không đơn thuần là một hình ảnh đồ họa, mà còn là sự kết tinh tinh thần của cộng đồng 54 dân tộc anh em, là biểu trưng cho khối đại đoàn kết, cho sự đa dạng văn hoá và cho sứ mệnh gìn giữ, phát huy di sản dân tộc trong suốt quá trình hình thành và phát triển của bảo tàng.
Logo của Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam được xây dựng trong quá trình định hình bộ nhận diện của bảo tàng, gắn liền với nhiệm vụ chính trị – văn hoá mà Đảng và Nhà nước giao phó: bảo tồn, nghiên cứu, trưng bày và phát huy giá trị văn hoá truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Trong bối cảnh đó, biểu tượng được thiết kế dựa trên các yếu tố tiêu biểu, gần gũi và mang tính đại diện cao cho văn hoá các dân tộc, đặc biệt là vùng Việt Bắc – nơi bảo tàng tọa lạc, đồng thời bảo đảm thể hiện được tính thống nhất trong đa dạng của văn hoá Việt Nam nói chung. Từ những phác thảo ban đầu, logo từng bước được hoàn thiện, lựa chọn và sử dụng chính thức trong các ấn phẩm, tài liệu tuyên truyền, bảng tên, giấy mời, biển hiệu và các hoạt động truyền thông của bảo tàng.
Logo Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam gồm một số yếu tố chính như:
◈ Hình ảnh cách điệu lấy cảm hứng từ nhà sàn truyền thống – biểu tượng phổ biến của nhiều dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.
◈ Họa tiết hoa văn dân gian cách điệu (hình học, hình xoắn, răng cưa, sóng nước…) – đặc trưng trên trang phục và kiến trúc nhà ở của nhiều tộc người.
◈ Hình khối vững chắc, cân đối, thể hiện sự bền vững, trường tồn của văn hoá dân tộc.
◈ Dòng chữ tên bảo tàng: “Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam” – thể hiện rõ chức năng, nhiệm vụ và vị thế của bảo tàng.
Sự kết hợp hài hòa giữa hình và chữ tạo nên một tổng thể thống nhất, dễ nhận diện, dễ ghi nhớ, phù hợp với tính chất một thiết chế văn hoá cấp quốc gia.
Logo Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc:
❀ Thứ nhất, biểu tượng cho cộng đồng các dân tộc Việt Nam: Những đường nét và họa tiết trong logo thể hiện sự đa dạng nhưng thống nhất của văn hoá dân tộc. Mỗi chi tiết là một “mảnh ghép” tượng trưng cho mỗi dân tộc trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam.
❀ Thứ hai, biểu tượng của khối đại đoàn kết dân tộc: Hình khối thống nhất trong logo thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó, tương trợ lẫn nhau giữa các dân tộc – đúng với tư tưởng “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định.
❀ Thứ ba, biểu tượng cho mục đích bảo tồn và phát triển: Logo không chỉ nhắc nhớ về những giá trị truyền thống của cha ông mà còn thể hiện tinh thần tiếp nối, phát triển và trao truyền cho thế hệ hôm nay và mai sau. Đó cũng chính là sứ mệnh cốt lõi của Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam.
❀ Thứ tư, biểu tượng cho vai trò giáo dục và lan tỏa văn hóa: Thông qua logo, công chúng có thể nhận diện ngay đây là một không gian lưu giữ lịch sử – văn hoá – bản sắc, đồng thời là địa chỉ giáo dục truyền thống, khơi dậy niềm tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.
❀ Vai trò của logo trong hoạt động truyền thông – quảng bá bảo tàng: Ngày nay, logo Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam được sử dụng rộng rãi trên: Website chính thức, trang mạng xã hội của bảo tàng, Áp phích, banner, pano, standee, vé tham quan, giấy mời, kỷ yếu, tài liệu nghiên cứu, các sản phẩm lưu niệm, quà tặng văn hoá.
Logo trở thành một “chữ ký hình ảnh” giúp khẳng định uy tín, thương hiệu và giá trị đặc thù của Bảo tàng trong hệ thống các bảo tàng Việt Nam và trong đời sống văn hoá cộng đồng.
Logo Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam không chỉ là một hình ảnh nhận diện đơn thuần mà là biểu tượng của ký ức, của bản sắc và tinh thần dân tộc. Mỗi đường nét, mỗi họa tiết đều gửi gắm thông điệp về sự trân trọng quá khứ, gìn giữ hiện tại và hướng đến tương lai.
Trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số hiện nay, logo của Bảo tàng vẫn giữ vai trò quan trọng như một “dấu ấn truyền thống”, để kết nối quá khứ với hiện tại, bản sắc với sáng tạo, con người với di sản.
Logo của Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam 
Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam – điểm đến hấp dẫn cho du khách tới tham quan, tìm hiểu và trải nghiệm về di sản văn hoá dân tộc.
Đoàn Thanh Huế
